به گزارش خبرنگار سیاسی پایگاه خبری ستارگان به نقل از خبرگزاری فارس، باز هم اظهارات تکراری و اتهامات بی پایه و اساس «ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین درباره ایران؛ این بار هم مثلا ابتکار به خرج داده و پیامی ویدئویی برای مردم ایران ارسال کرده است.
رئیس جمهور اوکراین که این مدت مشغول دورهگردی و التماس برای حمایت و دریافت کمکهای تسلیحاتی از طرفهای غربی بود و از یک سو به جده (نشست سران اتحادیه عرب) که با انتقاد رسانههای عربی (+) در دعوت به عمل آمده از زلنسکی روبرو شد و از سوی دیگر به هیروشیما (نشست سران گروه هفت) رفت، اخیرا در ادامه ادعاهای بی اساس و اتهامات تکراری علیه ایران در خصوص استفاده از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین در پیامی ویدئویی گفت که از ایران میخواهد در ارسال این پهپادهای مرگبار به روسیه تجدیدنظر کند.
این ادعاهای بی اساس ششم خرداد ماه با واکنش ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه مواجه شد و او تکرار این ادعاهای واهی را همنوازی با جنگ تبلیغی و رسانهای محور ضدایرانی علیه دولت و ملت ایران و با هدف جلب هر چه بیشتر کمکهای تسلیحاتی و مالی کشورهای غربی خواند.
کنعانی با ذکر این نکته که ادعاها و نمایشهای سیاسى علیه جمهوری اسلامی ایران، واقعیتهای جنگ اوکراین را تغییر نمیدهد، به آمادگی ایران برای ادامه مذاکرات کارشناسی با اوکراین اشاره کرد و گفت: طفره رفتن طرف اوکراینی از مذاکرات کارشناسی با طرف ایرانی به منظور بررسی ادعاها، مؤید بیپایه بودن آنها و وجود اهداف و انگیزههای خاص سیاسی در ورای اینگونه اتهامزنیها علیه جمهوری اسلامی ایران است.
امروز نیز خبری منتشر شد درباره پیشنویس قطعنامه ارائه شده به پارلمان اوکراین توسط ولودیمیر زلنسکی که خواستار اعمال تحریمهای ۵۰ ساله علیه ایران شده است.
زلنسکی از چند ماه بعد از جنگ اوکراین به کرات این ادعا را مطرح کرده و تعدادی از کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز همصدا با او به طرح این ادعاهای بی اساس پرداختهاند و مدعی کمک تسلیحاتی ایران به روسیه در جنگ اوکراین شدهاند.ادعایی که بارها و بارها از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران رد و بر مخالفت با جنگ اوکراین تأکید شده است. ادعایی که در این مدت دست مایه آمریکا، انگلیس، اتحادیه اروپا، کانادا، سوئیس و چند کشور دیگر برای تحریم علیه ایران شد.
جمهوری اسلامی ایران که از ابتدای جنگ در اوکراین اعلام کرد که از هیچ یک از دو طرف حمایت نمیکند و بارها و بارها بر حل موضوع از طریق گفتوگو و مسالمتآمیز تأکید کرده، حتی انتقال دهنده پیامهای اوکراین به روسیه و همچنین کشورهای اروپایی برای مقامات روس بوده است. امیرعبداللهیان در این مدت دو بار حامل پیام اوکراینیها برای روسها بود.در این مدت نه تنها حسین امیرعبداللهیان چندین بار با همتای اوکراینی تلفنی گفتوگو کرد، بلکه پیام «امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه را نیز به مقامات روس منتقل کرد. او نهم شهریور ۱۴۰۱ در نشست خبری مشترک با همتای روس خود در مسکو گفت: در جریان گفتوگوهای امروز حامل پیام یکی از رهبران اروپایی و درخواست آنها از آقای دکتر رئیسی در موضوع اوکراین بودیم. ایدههایی برای کمک به برقراری صلح، آرامش و توقف جنگ در اوکراین مطرح است و این ایدهها را با آقای لاوروف مطرح کردیم. جمهوری اسلامی ایران مواضع خودش را در خصوص اوکراین در عالیترین سطح به روشنی بیان کرده است.
رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران در اظهارات، ملاقاتها و گفتوگوهای تلفنی با طرفهای اروپایی، «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و همچنین «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل بارها و بارها موضع ایران مبنی بر بر ضرورت پایان جنگ در اوکراین، برقراری آتش بس و پیگیری راهکارهای دیپلماتیک را اعلام کرده و در این زمینه نیز از راهحلهای سیاسی و دیپلماتیک استقبال کرده است، آنچنانکه پیشنهاد رئیس جمهور چین در این خصوص نیز با استقبال ایران مواجه شد. جمهوری اسلامی ایران از همان ابتدای بحران در اوکراین به کرات اعلام کرد که تداوم جنگ چه در اوکراین چه در یمن و چه در دیگر حوزهها در منطقه غرب آسیا راهحل نیست، بلکه شرایط را پیچیدهتر میکند.
* پهپاد به روسیه ارسال کردهایم، ولی قبل از جنگ اوکراین
به گزارش فارس، در ادامه تکرار ادعاهای متعدد از سوی اوکراین و برخی از کشورهای غربی و طرح مکرر این سؤال از سوی خبرنگاران، حسین امیرعبداللهیان روز شنبه ۱۴ آبان ماه ۱۴۰۱ در جمع خبرنگاران اعلام کرد که ایران به روسیه پهپاد ارسال کرده، ولی ماهها قبل از جنگ اوکراین. وی افزود: این هیاهویی که برخی از کشورهای غربی به راه انداختهاند که ایران برای کمک به جنگ اوکراین موشک و پهپاد در اختیار روسیه قرار داده است. بخش موشک آن کاملا غلط است و بخش پهپاد آن درست است. ما مقدار معدودی پهپاد ماهها قبل از جنگ اوکراین در اختیار روسیه گذاشتیم. با وزیر خارجه اوکراین توافق کردیم چنانچه هرگونه مستندی در اختیار دارند که روسیه از پهپاد ایرانی در جنگ اوکراین استفاده کرده در اختیار ما قرار دهد.
چند روز بعد در ۲۰ آبان ۱۴۰۱ امیرعبداللهیان در گفتوگوی تلفنی با وزیر خارجه بلغارستان با تأکید بر اینکه ما مخالف تداوم جنگ در اوکراین هستیم و برای آتش بس تلاش میکنیم، یادآور شد: ما بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، منعی در صادرات و واردات سلاح نداریم، اما هیچ سلاحی به روسیه برای به کارگیری در جنگ اوکراین ندادهایم. موضع ما مخالفت با گسترش ناتو در منطقه و مخالفت با جنگ در اوکراین است.
۱۸ آبان ۱۴۰۱ نیز علی شمخانی دبیر وقت شورای عالی امنیت ملی در دیدار همتای روس خود در تهران گفت: ایران از هرگونه ابتکاری برای آتش بس و صلح بین روسیه و اوکراین از طریق گفتوگو، حمایت کرده و آماده نقش آفرینی برای پایان جنگ است.
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه نیز در گفتوگویی با اسپوتنیک در اوایل اسفند ۱۴۰۱ اظهار داشت: روابط و همکاریهای نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران و روسیه، مسبوق به آغاز بحران نظامی در اوکراین است. بنابراین ارتباط دادن یا تلاش برخی طرفها برای مرتبط کردن همکاریهای دفاعی و نظامی ایران و روسیه با موضوع جنگ در اوکراین یک اقدام سیاسی انحرافی است و برای ایجاد انحراف در اذهان مردم منطقه و افکار عمومی است. جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده در ارتباط با جنگ در اوکراین هیچگونه تسلیحات و تجهیزاتی برای استفاده در جنگ در اوکراین به هیچ طرفی از جمله به روسیه نداده است. ما همکاریهای دفاعی دو کشور را همکاریهای متعارفی میدانیم که در ضدیت با هیچ کشور دیگری تعریف نشده است.
از سوی دیگر روسها هم بارها این ادعای اوکراین و غربیها را رد کردهاند. «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین ۳۰ آبان ۱۴۰۱ در واکنش به ادعای «واشنگتنپست» مبنی بر قرارداد ایران و روسیه برای تولید پهپاد گفت: «نمیدانم این اطلاعات را از کجا درمیآورند».
* نشست کارشناسان سیاسی و نظامی ایران و اوکراین در مسقط
حتی در این میان کارشناسان سیاسی و نظامی ایران و اوکراین در مسقط دیدار کردند تا ادعای اوکراین را بررسی کنند. حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه دوم آذر ماه ۱۴۰۱ در نشست خبری در این باره اظهار داشت: در چارچوب همکاریهای دفاعی با روسیه ۱۱ ماه قبل از شروع جنگ اوکراین یکی از اقلام دفاعی و همکاریهای دفاعی دو کشور فروش تعداد بسیار محدودی پهپاد ایرانی به روسیه بود. تاکنون هیچ مدرکی از طرف اوکراینی مبنی بر استفاده از پهپاد ایرانی در اوکراین دریافت نکردیم. اخیرا تیم سیاسی و نظامی ایران و اوکراین در یک کشور ثالث گفتوگو کردند و ما بررسیهای خودمان را در این زمینه ادامه میدهیم. وزیر خارجه اوکراین در آخرین گفتوگوی تلفنی با من و قبل از این نشست گفت یک پهپاد به صورت سالم به دست نیروهای نظامی اوکراینی افتاده که این پهپاد روسی است، ولی شبیه پهپاد شاهد۱۳۶ ایرانی است و من به ایشان گفتم که این یک پهپاد شبیه پهپاد ایرانی است و این پهپاد روسی است، این گواه این است که ایران به مواضع خود پایبند است.البته به روسها بیش از دو بار گفتیم و روسها به صراحت گفتند که صرفا از سلاحهای ساخت روسیه در جنگ اوکراین استفاده شده است. از تداوم جنگ علیه اوکراین و درگیری و منازعه بین دو کشور ناخرسندیم و جنگ را راهحل نمیدانیم و همچنان به تلاشهای خود برای خاتمه جنگ و برای بازگشت صلح و آرامش به اوکراین و منطقه ادامه میدهیم.
طرح ادعاها علیه ایران همچنان ادامه داشت و شورای وزیران اتحادیه اروپا نیز در اواخر آذر ماه نیز در نشست خود این ادعاها را تکرار کردند که با واکنش ایران مواجه شد و وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران ۲۴ آذر ماه ۱۴۰۱ در واکنش به آن بیانیهای در ۱۱ بند صادر کرد. در این بیانیه آمده بود: موضع اصولی جمهوری اسلامی ایران در بحران اوکراین، حمایت از تمامیت ارضی اوکراین و ضرورت پایان بخشی به مخاصمه از طریق راهحلهای سیاسی است. همانطور که مکررا از سوی مقامات جمهوری اسلامی ایران تأکید شده است ما هیچ پهپادی برای استفاده در جنگ اوکراین در اختیار هیچ طرفی قرار ندادهایم. همه همکاریهای دفاعی و تسلیحاتی ایران با سایر کشورها نیز همسو با حقوق و تعهدات بینالمللی ایران بوده است.
بعد از آن هم «ویلیام برنز» رئیس سیا در مصاحبهای مدعی شد که رابطه ایران و روسیه برای دوستان آمریکا تهدید است و بار دیگر مدعی ارسال پهپاد ایرانی به روسیه شد و از روابط ایران و روسیه ابراز نگرانی کرد. در همین ارتباط ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ۲۷ آذر ماه ادعاهای رئیس سازمان جاسوسی آمریکا در ارتباط با همکاریهای ایران و روسیه و نیز اتهامات او علیه جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با جنگ اوکراین را بی اساس و بخشی از جنگ تبلیغی آمریکا علیه ایران توصیف کرد.
* صبر ایران نامحدود نخواهد بود
۳۰ آذر ماه ۱۴۰۱ زلنسکی رئیسجمهور اوکراین که برای جلب حمایت بایدن علیه روسیه به واشنگتن سفر کرده بود بار دیگر در سخنرانی خود در کنگره آمریکا به اتهامزنی علیه ایران پرداخت و مدعی شد که ایران از روسیه در جنگ اوکراین برای هدف قرار دادن زیرساختهای این کشور حمایت میکند و از مقامهای آمریکایی درخواست کرد که هرچه سریعتر با عرضه تسلیحات از اوکراین حمایت کنند. زلنسکی افزود: «ایران صدها پهپاد انتحاری را در روسیه مستقر کرده که این زیرساخت حیاتی ما را در معرض خطر قرار میدهد. اینگونه بود که یک تروریست، (تروریست) دیگری را کشف کرد».
در همین خصوص ناصر کنعانی اول دی ماه اتهامات تکراری و اظهارات خارج از نزاکت «ولودیمیر زلنسکی» رئیس جمهور اوکراین در کنگره آمریکا درباره جمهوری اسلامی ایران را محکوم کرد و با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران بارها به اتهامات بی اساس مقامات اوکراینی در موضوع ادعایی پهپادها پاسخ داده، بار دیگر تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران هیچگونه تجهیزات نظامی برای هیچ طرفی به منظور استفاده در جنگ اوکراین صادر نکرده است. ما همواره به تمامیت ارضی کشورها و از جمله اوکراین احترام گذاشتهایم و آقای زلنسکی بداند که صبر راهبردی ایران در قبال اتهامات بی اساس نامحدود نخواهد بود. آقای زلنسکی بهتر است از سرنوشت برخی رهبران کشورها که به حمایت آمریکا دلخوش کردند، عبرت بگیرد.
پنجم دی ماه ۱۴۰۱ نیز ناصر کنعانی در پاسخ به اظهارات یکی از مقامات اوکراین مبنی بر اینکه باید به کارخانههای تولید پهپاد در ایران حمله کرد، نیز بیان کرد: اتهام زنی به این و آن و ایران کمکی به اوکراین و مردم این کشور و کمکی به رهبران این کشور نمیکند. ما اتهامات مقامات اوکراینی و مشخصا این مقام را رد میکنیم. بارها تأکید کرده و مجددا تأکید میکنیم ما بخشی از جنگ در اوکراین نیستیم و تأکید کرده و میکنیم برای کمک به حل بحران و صلح در اوکراین آمادگی داریم. ادبیات تهدید آمیز را از سوی هر مقامی باشد، غیر مسؤولانه میدانیم و پیامدهای حقوقی و سیاسی این گونه اظهارات را متوجه دولت اوکراین میدانیم.
در این میان، رئیس دستگاه اطلاعات اوکراین پنجم دی ۱۴۰۱ نیز گفت که ایران هیچ موشک بالستیک تولید داخل خودش را تحویل روسیه نداده است.
پس از آن هم «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید ۱۹ دی ماه ۱۴۰۱ مدعی شد: «ایران انتخاب کرده قدم در مسیری بگذارد که از سلاحهایش برای کشتن غیرنظامیان در اوکراین استفاده شود و شهرهای اوکراین را در وضعیت سرد و تاریک فرو ببرد که این اقدام از نظر ما ایران را در وضعیتی قرار میدهد که احتمالاً این کشور در جرائم جنگی گسترده سهیم باشد.»
از سوی دیگر «میخائیل پودولیاک» مشاور دفتر ریاستجمهوری اوکراین بعد از حمله تروریستی در اصفهان در توئیتی ضمن اتهامزنی دوباره به ایران درباره مشارکت در جنگ اوکراین، به طور غیرمستقیم به مشارکت کییف در حمله به اصفهان اشاره کرد و نوشت «شب انفجاری در ایران ... اوکراین به شما هشدار داد». اظهاراتی که باعث کشانده شدن کاردار اوکراین در تهران به وزارت امور خارجه ایران انجامید. دهم بهمن ۱۴۰۱ کاردار اوکراین در تهران در پی انتشار موضع عجیب و مغرضانه مشاور دفتر ریاست جمهوری این کشور درباره اقدام تروریستی در اصفهان، به وزارت امور خارجه احضار و یادداشت رسمی اعتراضی به وی تسلیم شد. مسؤول ایرانی در این دیدار، خواستار توضیح رسمی و فوری از سوی دولت اوکراین در این رابطه شد. کاردار اوکراین ضمن ابراز امیدواری از عدم تکرار چنین مواضعی، اظهار داشت: مراتب را فورا به دولت متبوع خود منعکس و پاسخ دریافتی را به وزارت امور خارجه ارائه خواهد کرد.
علاوه بر این، ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه هم دهم بهمن ۱۴۰۱ موضع خصمانه و تحریک آمیز مشاور دفتر رئیس جمهور اوکراین درباره اقدام مخرب اخیر علیه یک مرکز نظامی در اصفهان را مشکوک خواند و خواستار توضیح شفاف و رسمی این کشور شد. «اولگ نیکولنکو» سخنگوی وزارت خارجه اوکراین هم ۱۰ بهمن گفت که وزارت خارجه اوکراین درباره دلایل انفجار در یکی از تاسیسات وزارت دفاع ایران در اصفهان اطلاعی ندارد.
ادعاهای مقامات اوکراینی به پهپادها بسنده نشد و بعد از آن ادعای دیگری از سوی مقامات اوکراین مطرح شد. آنگونه که «یوری اینات» سخنگوی نیروی هوایی اوکراین ۱۱ بهمن ۱۴۰۱ مدعی شد که روسیه در تلاش برای دریافت موشکهای بالستیک ایرانی است. وی گفت: «روسیه هنوز هم مایل است که پهپادها و موشکهای فاتح و ذوالفقار از ایران دریافت کند. اینها موشکهای بالستیک هستند. ما ابزارهای (مورد نیاز) برای شکست آنها را نداریم».
۱۳ بهمن ماه ۱۴۰۱ نیز «امیرسعید ایروانی» نماینده دائم ایران در سازمان ملل با تشریح موضع اصولی جمهوری اسلامی ایران در مورد مناقشه کنونی در اوکراین مبنی بر بی طرفی فعال و احترام به حاکمیت و استقلال، وحدت و تمامیت ارضی اوکراین اعتراض خود به بیانیه تحریکآمیز و غیرقابل توجیه یک مقام ارشد اوکراینی نسبت به حمله تروریستی به مجموعه کارگاهی وزارت دفاع ایران در شهر اصفهان و استقبال در استفاده از زور علیه زیرساختهای حیاتی ایران را اعلام و این گونه اظهارات و اقدامات را غیرمسؤولانه و نقض آشکار قوانین بینالمللی و اصول مندرج در منشور ملل متحد خواند و از شورای امنیت سازمان ملل خواست تا آن را محکوم کند.
بعد از آن هم این ادعاها و اتهامات بی اساس به کرات از سوی اوکراینیها و حامیان آنها شنیده شد.«رابرت مالی» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران ۲۷ بهمن ۱۴۰۱ در صفحه شخصی توئیتر خود نوشت: «رژیم ایران به تکذیب آن ادامه میدهد، ولی مدارک همچنان روی هم جمع میشود؛ پهپادهای ایرانی در منطقه (غرب آسیا) و همچنین توسط روسیه در جنگ بیرحمانه علیه اوکراین استفاده میشود». «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا نیز در مصاحبه با یک رسانه سعودی گفت که ایران از روسیه در جنگ علیه اوکراین حمایت میکند و واشنگتن از اقدام ایران در ارسال موشک و پهپاد به روسیه نگران است.
پس از آن هم روزنامه آمریکایی «وال استریت ژورنال» در گزارشی مدعی تولید مشترک پهپاد توسط ایران و روسیه شد. ادعایی که ۱۷ بهمن ۱۴۰۱ «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کرملین را به واکنش واداشت و او در جمع خبرنگاران در این خصوص گفت: «روسیه برنامههای خود را برای تولید هواپیماهای بدون سرنشین برای اهداف مختلف دارد. این برنامهها در حال اجرا هستند. همانطور که میدانیم فهرستی از دستورات ریاستجمهوری اخیراً در زمینه تولید و توسعه هواپیماهای بدون سرنشین به تصویب درآمده است و امضا و علنی شده است». سخنگوی کرملین با اشاره به گزارش روزنامه وال استریت ژورنال درباره برنامه مشترک ایران و روسیه برای تولید پهپاد ادامه داد که نمیداند که این روزنامه با اتکا به چه اطلاعاتی چنین خبری را منتشر کرده است.
۱۷ بهمن ۱۴۰۱ ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه در نشست هفتگی با خبرنگاران اظهار داشت: ما شرایط سخت اوکراین را درک میکنیم و امیدواریم مناقشه نظامی در این کشور با رویکرد سازنده و سیاسی هر چه سریعتر خاتمه یابد و طرفین نزاع و بحران از طریق گفتوگو، اختلافات خودشان را حل و فصل کنند. امیدوار هستیم کشورهایی که میلیاردها دلار کمک نظامی را به اوکراین گسیل میکنند و در عین حال مدعی طرفداری از صلح هستند، رویکرد غیرسازنده را کنار بگذارند و به رویکرد سیاسی و به کمک به دو طرف به حل بحران فکر کنند. یک بار دیگر هرگونه ارسال تجهیزات و تسلیحات از جمله پهپاد را برای استفاده در جنگ اوکراین تکذیب میکنیم. برای رفع سوءتفاهم، یک دور گفتوگوی فنی و تخصصی با هیأت اوکراینی در عمان انجام دادیم. در صورت لزوم، برای برگزاری دور جدید، ما مشکلی نمیبینیم. در این زمینه سیاست ما روشن است. ترجیح میدهیم به ادبیات سیاسی که با اهداف سیاسی مطرح میشود، توجه نکنیم. مسیر روابط با کشورها، یک مسیر دوجانبه است که باید مبتنی بر احترام متقابل و منافع مشترک تعریف شود.
علاوه بر این، در سفر سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور در اواخر بهمن ماه به پکن بیانیه مشترکی از سوی دو کشور منتشر شد. در این بیانیه با توجه به وضعیت کنونی اوکراین و پیامدهای آن برای صلح و امنیت بینالمللی، دو طرف خواستار ایجاد شرایط برای حل و فصل مسالمتآمیز بحران اوکراین از سوی جامعه جهانی و به ویژه طرفهای ذیربط شدند. (اینجا بخوانید)
در میان طرح این ادعاهای مقامهای غربی و اوکراینی علیه ایران که نتوانستند صحت آن را اثبات کنند، اول بهمن ۱۴۰۱ یکی از مقامهای دادستانی اوکراین در مصاحبهای اذعان کرد هنوز نمیتوان گفت پهپادهای انتحاری که روسیه در جنگ اوکراین استفاده میکند، ساخت ایران است. «ما نمیتوانیم هنوز بگوییم که این پهپادها ایرانی هستند یا خیر. تحقیقات اولیه هم اکنون در حال انجام است و نتایج آن به سرعت مشخص نخواهد شد». (جزئیات بیشتر)
چند روز بعد امیرسعید ایروانی سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل چهارم اسفند ماه ۱۴۰۱ در نشست سالگرد آغاز مخاصمه اوکراین در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: از ایده بهره برداری از ظرفیت دبیرکل به منظور ایجاد گروه فرامنطقهای از کشورهای مستقل، بیطرف و صاحب ظرفیت برای پایان بخشیدن به مخاصمه در اوکراین استقبال کرده و آماده مشارکت هستیم. مجمع عمومی سازمان ملل متحد در همان زمان با تصویب یک قطعنامه غیرالزامآور از روسیه خواست به درگیریها در اوکراین پایان داده و نیروهایش را از این کشور خارج کند. این قطعنامه با ۱۴۱ رأی مثبت، ۷ رأی مخالف و ۳۲ رأی ممتنع به تصویب رسید. جمهوری اسلامی ایران به این قطعنامه رأی ممتنع داد. فدراسیون روسیه، مالی، نیکاراگوئه، اریتره، بلاروس، سوریه و کره شمالی ۷ کشوری هستند که با این قطعنامه مخالفت کردند.
«سابرینا سینگ» معاون سخنگوی وزارت دفاع آمریکا چهارم اسفند ۱۴۰۱ در نشستی خبری در پاسخ به سؤالی درباره تعاملات نظامی ایران و روسیه و ادعای ارسال تسلیحات توسط ایران به روسیه، گفت: «درباره تاریخ و زمان ارسال حمایتهای [نظامی] از ایران به روسیه، زمان دقیقی نداریم. ولی ما میدانیم که ایران در حال کمک به روسیه بوده، چه با پهپاد یا دیگر توانمندیهای برای جنگ [اوکراین]. این روابط هنوز هم به نتیجه دادن در میدان جنگ ادامه میدهد». معاون سخنگوی پنتاگون در پاسخ به ادامه سوال خبرنگار مبنی بر اینکه آیا روسیه به ایران جنگنده تحویل داده، اظهار داشت که اطلاعی در این زمینه ندارد و بهتر است از خود روسیه سؤال شود.
* قطعی روابط؟
کنعانی اوایل اسفند ۱۴۰۱ در گفتوگو با اسپوتنیک در پاسخ به این سؤال که با توجه به اظهارات اخیر مقامات اوکراین، آیا روابط دو کشور قطع خواهد شد؟ عنوان کرد: روابط ایران و اوکراین روابط خوب و دوستانهای است، متأسفانه ظرف یک سال اخیر به علت تأثیرپذیری دولت اوکراین از رویکرد سیاسی و اعمال فشارهای سیاسی طرفهای غربی، روابط دو کشور دچار تنزل شده است. جمهوری اسلامی ایران علاقهمند به حفظ روابط سیاسی با اوکراین و ارتقای سطح روابط و بازگشت روابط به ریل طبیعی خود است. این انگیزه و اراده جمهوری اسلامی است.در عین حال روابط سیاسی یک مسیر دوطرفه است. ما اعتقاد داریم طرح مواضع سیاسی غیرسازنده از سوی برخی از مقامات دولت اوکراین به صورت رسانهای، یک راهکار و یک اقدام سازنده در روند روابط سیاسی دو کشور نیست. طرح چنین ادعاهایی از طریق رسانهها کمکی به حل و رفع سوءتفاهم بین دو کشور نمیکند. ما در سایه وجود روابط سیاسی بین دو کشور معتقد هستیم که چنانچه دولت اوکراین در ارتباط با رویکرد جمهوری اسلامی ایران در مسئله مناقشه اوکراین ملاحظاتی دارد، این ملاحظات را میتواند در کانالهای سیاسی و نشستهای مشترک سیاسی که بین دو کشور میتواند انجام شود، مطرح کند و پاسخ خود را در این زمینه دریافت کند. امیدوار هستیم که مقامات دولت اوکراین از طرح مباحث تحریک کننده و احساسی در رسانهها در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران خودداری کنند و به صورت حرفهای به روابط دو کشور فکر کنند.
ناصر کنعانی سخنگوی دستگاه دیپلماسی پنجم اسفند ۱۴۰۱ در نشست خبری با خبرنگاران با بیان اینکه روابط ایران و اوکراین روابط خوب و دوستانهای بوده است، اظهار داشت: متاسفانه تحت تاثیر شرایط اخیر یک سال اخیر در اوکراین و تاثیرپذیری دولت اوکراین از رویکرد سیاسی و اعمال فشارهای سیاسی طرفهای غربی، روابط سیاسی دو کشور دچار تنزل شده است. روابط نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه در چارچوب منافع مشترک دو کشور است و علیه هیچ کشور ثالثی هم نیست. روابط نظامی و دفاعی جمهوی اسلامی ایران و همکاریهای نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه مسبوق به آغاز بحران نظامی در اوکراین است.جمهوری اسلامی ایران با نگاه به ضرورت استفاده از راهکار سیاسی از ابتدای آغاز این مناقشه هم با طرف اوکراین و هم با طرف روسیه تماسهای خودش را برقرار و تلاش کرد راهکاری را برای پایان دادن به منازعه از طریق سیاسی پیدا کند.
به گفته سخنگوی دستگاه دیپلماسی، کشورهایی که دهها میلیارد دلار تسلیحات برای یک طرف جنگ صادر میکنند، اقدامشان کمک به پایان جنگ نیست. وی اتهامات غرب علیه ایران درباره اوکراین را دارای انگیزههای سیاسی خواند.
هفتم اسفند ماه ۱۴۰۱ نیز حسین امیرعبداللهیان در توئیتر نوشت: ادعاها در مورد پهپادهای ایرانی به کار گرفته شده در اوکراین نادرست است. قرار بود دومین دیدار هیأتهای سیاسی و نظامی ایران و اوکراین برگزار شود، اما برخی طرفهای غربی فقط ادعا میکنند و هیچ سندی را ارائه نمیدهند.غرب باید دست از این بازی بی ثمر بردارد. ایران حامی صلح و مخالف جنگ است.
* آمادگی ایران برای مشارکت در حل مسالمتآمیز بحران اوکراین
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران هشتم اسفند ماه ۱۴۰۱ نیز در خصوص حل و فصل مسالمت آمیز منازعه اوکراین - روسیه در بیانیهای اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران مواضع گذشته خود را در مورد بحران اوکراین به ویژه مواضع بیان شده در سند منتشر شده در تاریخ ۱۹ اکتبر ۲۰۲۲ در نیویورک را تکرار میکند. دولت ایران ضمن احترام به هر دو ملت اوکراین و روسیه و خاطرنشان کردن روابط دیرینه با دو کشور، بار دیگر تأسف عمیق خود را از ادامه درگیری و جنگ اعلام کرده و بر موضع بیطرفی خود تأکید میکند. اکنون زمان آن فرا رسیده است که به جای تبلیغات، و دامن زدن به جنگ و همچنین متهم سازی بی پایه و اساس دیگران و اصرار بر اقدامات یکجانبه، دیپلماسی واقعی برای پایان دادن به مناقشه و همه اقدامات فعال شود.در این راستا، جمهوری اسلامی ایران ، از موضع چین در مورد حل و فصل سیاسی بحران اوکراین مورخ ۲۴ فوریه ۲۰۲۳ حمایت میکند... جمهوری اسلامی ایران همچنین آماده است به نحو مقتضی در حل مسالمت آمیز بحران با هدف پایان دادن به فعالیتهای نظامی و همچنین هرگونه ترتیباتی که میتواند رنجهای بشری را کاهش دهد، مشارکت کند.
* امیرعبداللهیان: به صراحت میگویم ما مخالف جنگ هستیم
حسین امیرعبداللهیان اسفند ۱۴۰۱ و در سفرش به ژنو برای شرکت در نشست شورای حقوق بشر سازمان ملل گفتوگویی با کریستین امانپور خبرنگار سی.ان.ان داشت و درباره اوکراین و ادعاهای مطرح شده گفت: من با وزیر امور خارجه اوکراین چند ماه پیش تماس گرفتم و گفتم این اتهامات بی اساس چیست که در مورد ایران مطرح میکنید؟ او به من گفت که ما اسنادی داریم که پهپاد شاهد ایرانی توسط روسیه در اوکراین به کار گرفته میشود. به او گفتم ما آمادگی داریم تیم نظامی ایران و اوکراین با هم سندهای شما را ببینند و بعد قضاوت کنیم. در کشور عمان قرار گذاشتیم تیمهای نظامی ما و طرف اوکراینی آمدند و تعدادی عکس ماهوارهای مغشوش، مبهم و غیر واضح به ما ارائه دادند و ادعا کردند اینها پهپادهای ایرانی است. متخصصان ما بررسی کردند و آن تصاویر هیچ ارتباطی با ایران نداشت. در حال حاضر چهار ماه است که ما منتظر هستیم دور دوم گفتوگوها آغاز شود و آنها اسناد روشن تری ارائه دهند. اما طرف اوکراینی دائما میگوید دو هفته دیگر، یک ماه دیگر اما تا به امروز برای دور دوم مذاکرات و ارائه اسناد نیامدهاند. ما از روسیه پرسیدیم و گفت از پهپاد ایرانی در اوکراین استفاده نکرده است. به اوکراین هم گفتیم اگر مستنداتی دارید، ارائه دهید تا ما بررسی میکنیم. هیچ مستندات قوی به جز اتهامات رسانهای از سمت طرف اوکراینی در این رابطه ارائه نداده است.من به صراحت به عنوان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران میگویم. ما مخالف جنگ هستیم. ما مخالف جنگ در اوکراین، یمن، فلسطین و افغانستان هستیم. رئیس جمهور کشورم برای توقف جنگ در اوکراین تلاشهای زیادی انجام داد.چند ماه پیش آقای ماکرون از رئیس جمهور کشورم خواست با توجه به روابط خوبی که با روسیه دارید به روسیه توصیه کنید جنگ را متوقف کند. آقای رئیس جمهور رئیسی من را به مسکو فرستاد، من با مقامات مسکو صحبت کردم، هنوز هم ما در این مسیر هستیم. من معتقد هستم که جنگ نه در اوکراین و نه در هیچ جای جهان راهحل نیست. اما اینکه برخی رسانههای غربی می خواهند همه مسائلی از جمله مرگ طبیعی یک دختر ایرانی، جنگ در اوکراین، بحران در حوزه انرژی را به ایران ارتباط دهند، اهداف خاص خود را دنبال کنند، این همان استاندارد دوگانه است که گفتم.
* کسی نمیتواند ایران را به دلیل داشتن رابطه با روسیه در حوزه نظامی و دفاعی مواخذه کند
ناصر کنعانی سخنگوی دستگاه دیپلماسی ۱۵ اسفند ۱۴۰۱ در پاسخ به سؤالی درباره مصاحبه امیرعبداللهیان با سی.ان.ان و موضوع ادعای استفاده از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین خاطرنشان کرد: از نظر ما مسئله وجود ندارد، بلکه مسئله سازی وجود دارد. همکاریهای ایران و روسیه محدود به همکاریهای نظامی نیست. تمرکز بر موضوعات نظامی در همکاری بین ایران و روسیه تقلیل دادن سطح همکاریهای دوجانبه دو کشور است....کسی نمیتواند ایران را به دلیل داشتن رابطه با روسیه در حوزه نظامی و دفاعی مواخذه کند. آنچه در ارتباط با پهپادها مطرح شد ادعای آنهاست. وزیر خارجه توضیح داد تعداد پهپادهایی که ما داده بودیم، ماهها قبل از شروع جنگ اوکراین بوده است. دولت روسیه هم اعلام کرده ما از پهپادهای ایرانی استفاده نکردیم. طرف مدعی یعنی اوکراین و طرف غربی هیچ مدرک مستدل و مستندی در تایید ادعای خود ارائه نکردند. نشستی هم در مسقط برگزار شد، ولی طرف اوکراینی نتوانست مستنداتی در این خصوص ارائه کند. از نظر ما این مسئله نیست، بلکه مسئله سازی با انگیزههای سیاسی است. در حالی که طرفهای مشخصی میلیاردها دلار تسلیحات و تجهیزات به یک طرف جنگ صادر میکنند. در این خصوص شاهد اظهارات یک مقام اروپایی بودیم که گفته تاکنون اتحادیه اروپا بیش از ۶۰ میلیارد دلار تسلیحات و تجهیزات به اوکراین صادر کرده است. آنها ایران را متهم میکنند به چیزی که تا الان نتوانستند راجع به ادعای خود سند و مدرکی ارائه کنند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ۲۲ اسفند ۱۴۰۱ در نشست هفتگی با خبرنگاران در پاسخ به سؤال خبرنگار رادیو فرانسه در خصوص جنگ اوکراین نیز اظهار داشت: هیچ موقع از استمرار جنگ در اوکراین حمایت نکردیم و بارها اعلام کردیم تجهیزات و تسلیحات را به هیچ کدام از طرفین ندادیم. حتی در ارتباط با مناطقی که به روسیه الحاق شد به رغم دوستی با دولت روسیه در ارتباط با این مناطق از چنین اقدامی حمایت نکرد. برای اینکه تأکید ایران بر پایبندی به حقوق و مقررات بینالمللی بود. حتما اتهامات وارده در خصوص صادرات تسلیحات از جمله پهپاد به روسیه برای استفاده از جنگ در اوکراین را تکذیب میکنیم. بارها به دولت اوکراین اعلام کردیم آمادگی داریم از ظرفیت خود برای توقف جنگ استفاده کنیم. ایران معتقد است باید به علل و ریشههای این جنگ ویرانگر توجه کرد که همانا تلاش برای توسعه ناتو به سمت شرق بوده است. در ارتباط با اوکراین طرف جنگ نیستیم، طرف صلح هستیم و آمادگی داریم برای توقف جنگ کمک کنیم، این موضع اصلی و سیاست عملی ما در ارتباط با اوکراین است.
* غرب اوکراین را تشویق کند مدارک مستند ارائه دهد
از سوی دیگر حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفتوگوی تلفنی ۲۵ اسفند ماه ۱۴۰۱ با «جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به وی گفت: غرب باید به جای تکرار اتهامات بی اساس علیه ایران، اوکراین را تشویق کند مدارک مستند در نشست رسمی هیأتهای سیاسی و نظامی دو کشور ارائه دهد و گفتوگوی رسمی را جایگزین اتهامات بی اساس و تکراری کند و مشاهده کند که ایران همواره در کنار صلح قرار داد و نه جنگ.
امیرعبداللهیان ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ در سومین نشست خبری با خبرنگاران بعد از تصدی وزارت خارجه و در پاسخ به سؤالی درباره اوکراین بیان کرد: در تماسهایی که با وزیر خارجه اوکراین داشتیم چند ماه پیش توافق کردیم هیأت سیاسی و نظامی ما به عمان سفر کرد و هیأت مشابهی از اوکراین به عمان آمد و مدارکی را از آنها خواستیم درباره ادعایی که درباره کاربرد پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین مطرح میکنند. آنچه طرف اوکراینی ارائه داد، عکسهای مبهم، مخدوش و ماهوارهای بود که هیچ چیزی را ثابت نمیکرد. بارها به صراحت اعلام کردیم، ضمن باور به ریشههای اصلی جنگ در اوکراین، جمهوری اسلامی ایران از هیچ یک از طرفین جنگ حمایت نمیکند. کما اینکه امروز اروپا و غرب بیش از ۱۴ میلیارد دلار سلاح در اختیار اوکراین قرار دادند و این یعنی طولانی شدن جنگ و تشویق یکی از طرفین به استمرار جنگ و کشتار و آوارگی هر چه بیشتر مردم اوکراین.
وی با ذکر این نکته که ما در کنار هیچ یک از طرفهای جنگ در اوکراین نبوده و نیستیم، خاطرنشان کرد: ما در کنار صلح هستیم. از مذاکره و گفتوگو حمایت میکنیم. سه شب پیش در گفتوگو با جوزپ بورل و همچنین از مسیر دیپلماتیک و کانال سفارتخانهها به طرف اوکراینی اعلام کردم که من در هفته آینده برای گفتوگوهای دوجانبه، منطقهای و بینالمللی به دعوت همتای خودم عازم مسکو هستم و ایران آمادگی دارد به تلاشهایش برای توقف جنگ و از سرگیری مذاکرات ادامه دهد و آمادگی خودمان را در خصوص هرگونه ابتکار و پیشنهادی که اوکراین برای خروج از این بحران داشته باشد، اعلام کردیم و منتظر پاسخ طرف اوکراینی هستیم. ضمن اینکه به مقامات اوکراین به صراحت اعلام کردیم به جای اتهام زنی به ایران و به جای تحریک و تشدید وضعیت جنگ و منازعه در اوکراین، بر گفتوگو، مذاکره و صلح تمرکز کنند. علیرغم روابط نزدیک با روسیه جدایی کریمه از اوکراین را به رسمیت نشناختیم و جدایی مناطق جدید از اوکراین را هم به رسمیت نشناختیم و وزارت خارجه به صراحت در بیانیههای رسمی از تمامیت ارضی کشورها از جمله اوکراین حمایت کرده است.
* تکرار ادعاها در سال جدید شمسی
گروه ۷ نیز در نشست اواخر فروردین سالجاری در ژاپن بار دیگر این ادعا را تکرار کرده و مدعی ارسال سلاح از سوی ایران به روسیه برای استفاده در جنگ اوکراین شده و خواستار توقف آن شدند؛ ادعایی که البته واکنش وزارت امور خارجه ایران را به همراه داشت. وزارت امور خارجه در این بیانیه اعلام کرد: جمهوری اسلامی ایران از آغاز بحران اوکراین، اعلام کرده که ما جنگ را راهحل هیچ بحرانى و از جمله بحران اوکراین نمیدانیم و ضرورت آتش بس فورى و حل اختلافات از طریق مذاکرات سیاسى را یادآور میشویم و بر احترام به تمامیت ارضی اوکراین تأکید میکنیم. طرفهای غربی به جای وارد کردن اتهامات بی پایه و همزمان ارسال گسترده تسلیحات به میدان جنگ، باید از ظرفیت دیپلماسی براى پایان دادن به این بحران استفاده کنند. جمهوری اسلامی مکررا تأکید کرده است که هیچگونه سلاحی را در اختیار طرفی علیه طرف دیگر قرار نداده و نخواهد داد. (اینجا بخوانید)
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران سوم فروردین ۱۴۰۲ در گفتوگوی تلفنی با «الکساندر شالنبرگ» همتای اتریشی درباره تحولات اوکراین ضمن ابراز امیدواری به تسریع در فرآیند پایان جنگ خاطرنشان کرد: همانگونه که رهبر معظم انقلاب اسلامی تصریح فرمودند جمهوری اسلامی ایران حضور در جنگ اوکراین را قاطعانه رد میکند. بارها از مقامات اوکراین خواستهایم که مستندات متقن خود را برای ادعای مطرح مبنی بر ادعای وجود پهپاد ایران در جنگ ارائه کنند.
چهارم فروردین ماه ۱۴۰۲ نیز جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید در اظهاراتی بیان کرد: «در حال حاضر توافق هستهای واقعاً در دستور کار ما نیست. ما بیشتر در تلاش هستیم رژیم (ایران) را بابت نحوه رفتارش با مردم و نحوه حمایت از پوتین در اوکراین پاسخگو کنیم.»
امیرعبداللهیان در سفرش به مسکو و در نشست خبری مشترک با سرگئی لاوروف همتای روس در نهم فروردین ۱۴۰۲ در پاسخ به سؤالی درباره ایده رئیس جمهور چین برای اوکراین بیان کرد: هر ابتکاری که به پیشرفت صلح و امنیت پایدار در منطقه و سطح جهانی کمک کند، استقبال میکنیم. این ابتکار ممکن است از سوی هر طرفی باشد. مهم اقدامی است که باید در این چارچوب انجام شود. ابتکار رئیس جمهور چین مورد توجه ایران است، از ایده رئیس جمهور چین در خصوص اوکراین استقبال کردیم.
از سوی دیگر، «ودانت پاتل»، معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا دوم اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ در نشست خبری ضمن تکرار این ادعاها گفت: «ما طی ماههای گذشته درباره اقدام ایران در عرضه پهپاد به روسیه به جهت اینکه این کشور از آن علیه زیرساختهای شهری و انرژی در سراسر اوکراین استفاده کند، سخن گفتهایم. این موضوع همچنان برای ما محل نگرانی عمیق است و ما عرضه چنین پهپادهایی را محکوم کردهایم و گامهایی را در جهت حمایت از شریکان اوکراینیمان برمیداریم تا آنها بتوانند از تمامیت ارضی و حاکمیت خود دفاع کنند.»
ششم اردیبهشت ماه هم دولت اوکراین با متهم کردن جمهوری اسلامی ایران به حمایت نظامی از روسیه طرحی را برای اعمال تحریمهای بخشی علیه ایران تأیید کرده است. وزیر اقتصاد اوکراین در این باره اعلام کرد: «قصد داریم تحریمهای بخشی علیه ایران اعمال کنیم. متاسفانه محدودیتهای قبلی اعمالشده از سوی اوکراین و شریکان ما بر روی اشخاص و شرکتهایی که مستقیماً در عرضه سلاح به روسیه نقش داشتند به عنوان هشدار جدی گرفته نشدند. بنابراین، ما اقداماتمان را قویتر خواهیم کرد.»
باز هم حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در دیدار «مارتین گریفیتس» معاون دبیرکل سازمان ملل گفت: ایران به هیچ طرفی در جنگ اوکراین کمک نظامی نمیکند و جنگ را راهحل نمیداند و از حاکمیت و تمامیت ارضی همه کشورها از جمله اوکراین حمایت میکند.
در این مدت ادعای بی اساسی از سوی روزنامه وال استریت ژورنال مطرح شد مبنی بر ارسال مهمات از ایران به روسیه از طریق دریای خزر برای استفاده علیه اوکراین که ششم اردیبهشت ماه نیز ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس این ادعا را تکذیب و تصریح کرد: ایران مخالف جنگ و حامی برقراری آتش بس و صلح در اوکراین است. در حالیکه جنگافروزان با ارسال مستمر تسلیحات پیشرفته به اوکراین، گزینه جنگ و منافع مالی و سیاسی ناشی از آن را انتخاب اصلی خود قرار داده و مسیر مذاکره و صلح را بسته نگه داشتهاند، برخی رسانههای وابسته به آنها با انتشار و ترویج این گونه اخبار کذب، برنامههای ایران هراسانه و اهداف سیاسی خاص خود را دنبال میکنند.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی با تأکید بر اینکه موضع صریح و شفاف جمهوری اسلامی ایران در خصوص جنگ اوکراین بارها و بارها به صورت رسمی اعلام شده است، یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران مخالف جنگ و حامی برقراری آتش بس و صلح در اوکراین است.
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ۲۸ اردیبهشت سالجاری در گفتوگوی تلفنی با دبیرکل سازمان ملل ضمن تأکید مجدد بر مخالفت ایران با جنگ اوکراین، ابراز امیدواری کرد طرفین به مسیر گفتوگو بازگشته و شاهد پایان جنگ و استقرار صلح باشیم. امیرعبداللهیان ۱۸ اردیبهشت ماه نیز در گفتوگوی تلفنی با جوزپ بورل مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا درباره اوکراین هم گفتوگو کرد.
ادعاهای غربیها باز هم در نشست سران گروه هفت در هیروشیما تکرار شد. ادعایی که از سوی ایران به شدت محکوم شد و سخنگوی وزارت امور خارجه ایران بار دیگر اعلام کرد که جمهوری اسلامی ایران هرگز پهپادی را در بحران اوکراین در اختیار روسیه قرار نداده و همچنان و مصرانه بر حل و فصل سیاسی این بحران تأکید دارد. گروه هفت کشور صنعتی در نشست سران در ژاپن به موضوع اوکراین نیز پرداخت و ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهور اوکراین نیز در روز سوم این نشست مهمان آن بود.