سیره سیاسی ائمه اطهار از زبان شهید مطهری /۱7

معاویه تا چه میزان به قرار داد خود با امام حسن (ع) پایبند بود ؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی ستارگان ، استاد شهید مرتضی مطهری در بیان علت صلح تاریخ ساز امام حسن (ع) در کتاب سیری در سیره ائمه اطهار علیهم السلام  می گوید : اولین مورد قرار داد «حکومت به معاویه واگذار شود بدین شرط که به کتاب خدا و سنت پیامبر و سیره خلفای شایسته عمل کند.» در زمان حکومت امیرالمؤمنین (ع) می بینیم که ایشان می فرمایند : تا زمانی که ظلم فقط بر شخص من است و جامعه ی اسلامی در مجرای خودش قرار دارد ، من تسلیمم و وقتی قیام می کنم که حامعه اسلامی از مجرایش منحرف شود . امام حسن (ع) هم با این شرط دستور صلح دادند .

استاد مطهری در ادامه بیان می کند: دومین مورد آن بود که « پس از معاویه حکومت به حسن می رسد و اگر برای او حادثه ای پیش آمد متعلق به حسین است و معاویه حق ندارد کسی را به عنوان جانشین خود انتخاب کند» این جمله مفهومش این است که این صلح مدت معین و موقتی دارد و فقط مختص زمان معاویه است و نه پس از آن ! سومین مورد هم ان است که «معاویه باید ناسزا به امیرالمومنین را و لعنت به ایشان را در نماز ها ترک کند و علی را جز به نیکی یاد ننماید.» معاویه و  غیرهم می گفتند: ما بخاطر این علی (ع) را لعن می کنیم که او (العیاذبالله) از دین اسلام خارج شده است . اما کسی که اینجا امضا می دهد یعنی لااقل این مقدار اتمام حجت بر او شده است که اگر تو می گویی علی مستحق لعن است پس چرا متعهد می شوی و اگر مستحق لعن شدن نیست پس چرا اینطور رفتار می کنی ؟ که بعد ها معاویه این مورد را هم مثل موارد قبل ، زیر پا گذاشت.

شهید مطهری همچنین به سایر شروط می پردازد و تاکید می کند: چهارمین مورد آن است که « بیت المال کوفه که موجودی آن پنج میلیون درهم است مستثنی است و تسلیم حکومت معاویه نمی شود و معاویه باید هر سالی دو میلیون درهم برای حسن بفرستد» امام حسن (ع) این را ذکر کرده بودند که شیعیان را از حکومت معاویه بی نیاز کنند «و بنی هاشم را از بخشش ها و هدیه ها بر بنی امیه امتیاز دهد و یک میلیون درهم در میان بازماندگان شهدایی که در کنار امیرالمؤمنین علیه السلام در جنگ های جمل و صفین کشته شده اند تقسیم کند و این ها همه باید از محل خراج دارابجرد تأدیه شود.» دارابجرد در اطراف شیراز است که مالیات این نقطه را به بنی هاشم اختصاص دادند . پنجمین شرط هم آن است که « مردم در هر گوشه از زمین های خدا (شام ، عراق ، یمن ، حجاز ) باید در امن و امان باشند و سیاه پوست و سرخ پوست از امنیت کامل برخوردار باشند و معاویه باید لغزش های آنان را نادیده بگیرد و هیچ کس را بر خطاهای گذشته اش مؤاخذه نکند و مردم عراق را به کینه های گذشته نگیرد . اصحاب علی (ع) در هر نقطه ای که هستند در امن و امان باشند و کسی از شیعیان علی علیه السلام مورد آزار و اذیت واقع نشود و یاران علی بر جان و مال و ناموس و فرزندان شان بیم ناک نباشند و کسی ایشان را تعقیب نکند و صدمه ای بر آنها وارد نسازد و حق هر حق داری به او برسد و هر آنچه در دست اصحاب علی (ع) است از آنها باز گرفته نشود . به قصد جان حسن بی علی (ع) و برادرش حسین (ع) و هیچ یک از اهل بیت رسول خدا صلی الله علیه و آله، توطئه ای در نهان و آشکار چیده نشود و در هیچ یک از آفاق اسلام ارعاب و تهدیدی نسبت به آنها انجام نگیرد.»

شهید مطهری در ادامه تاکید می کند : این قرارداد را امام حسن (ع) نوشتند و معاویه با  قسم های فراوان نظیر آنکه اگر چنان نکنم فلانم و .. این قرار داد را امضا کرد اما بعد ها می بینیم که معاویه به هیچ کدام از این ها عمل نکرده است . با توجه به سخنان گفته شده ، مقایسه ی صلح امام حسن (ع) و قیام امام حسین (ع) مقایسه ی درستی نیست ، چون شرایط آن ها کاملا باهم تفاوت داشت و البته که هر کدام از ایشان جای دیگری قرار می گرفتند ، کاری را که شرایط ایجاب می کرد ، انجام می دادند 

منبع : سیری در سیره ائمه اطهار علیهم السلام

مولف : استاد شهید مرتضی مطهری

صفحه :۸۷_۹۰

تلخیص : زهرا ذاکری