سیره سیاسی ائمه اطهار از زبان شهید مطهری /39

چرا در زمان امام صادق (ع) علوم عقلی رایج شد ؟

به گزارش خبرنگار سیاسی پایگاه اطلاع رسانی ستارگان ، استاد شهید مرتضی مطهری در ادامه کتاب سیری در سیره ائمه اطهار علیهم السلام در بیان مدیریت فکری جامعه و هدایت افکار عمومی در عصر امام صادق علیه السلام می گوید : احمد زکی صالح ، که یکی از معاصرین مصری است ، در کتاب "الرساله المصریه" نقل می کند که نشاط علمی شیعیان از همه مذاهب بیشتر بود . او می گوید :«شیعه اولین مذهب اسلامی بود که مسائل دینی را بر اساس فکر و عقل بنا نهاد .» و شیعه یعنی امام صادق (ع) .

شهید مطهری خاطر نشان می سازد: بهترین دلیل برای اینکه در زمان امام صادق (ع) علوم عقلی هم رایج شد ، این است که در تمام کتاب های اهل تسنن ، جز مسائل فرعی مثل احکام نماز و روزه و .. چیز دیگری نیست . ولی به کتاب های شیعه که وارد می شویم ، می بینیم اولین مبحث و اولین کتاب و باب این کتب عبارت است از " العقل و الجهل" . واقعیت این است که اصلا اینطور مسائلی که در کتب شیعیان هست در کتب اهل تسنن مطرح نبوده است . البته منشاء همه این تفکرات عقلی،  امام صادق (ع) نبود ، بلکه ریشه اصلی آن، نگاه فرهنگ سازانه و تعقل مدارانه امیرالمؤمنین علیه السلام و ریشه ی ریشه اش خود پیغمبر (ص) بود. در کتب شیعه، بعد از کتاب العقل و الجهل ، تازه وارد کتاب و مباحث "التوحید" می شویم . بنابراین می بینیم هزاران بحث در باب توحید و صفات خداوند و مسائل مربوط به شؤون الهی و قضا و قدر الهی و جبر و اختیار و مسائل تعقلی در کتب حدیث شیعه مطرح است که در هیچ کتاب دیگری نیست . همین ها سبب شده است که بگوییم که اولین کسی که مباحث علمی عقلی را در دنیای اسلام تاسیس کرد ، امام جعفر صادق (ع) بود .

منبع :سیری در سیره ائمه اطهار علیهم السلام

مولف : استاد شهید مرتضی مطهری

صفحات : ۱۳۵_۱۳۷

تلخیص : زهرا ذاکری