مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی در هفتمین نشست شورای معاونان در سال 1403؛

تمرکز بر سرمایه‌گذاری، مهمترین راهبرد آینده حکمرانی در تأمین‌اجتماعی است

به گزارش خبرنگار اقتصادی پایگاه اطلاع رسانی ستارگان به نقل از روابط عمومی سازمان تأمین‌اجتماعی، میرهاشم موسوی مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی در هفتمین نشست شورای معاونان این سازمان در سال 1403 که با حضور معاونان و مدیران مستقل ستادی سازمان و با موضوع «تدوین منشور اقدام و عمل سازمان تأمین‌اجتماعی ذیل برنامه هفتم توسعه کشور» برگزار شد، ضمن تأکید بر اهمیت احیای صندوق‌های بیمه‌ای با تمرکز بر حوزه سرمایه‌گذاری، از موضع‌گیری اخیر رئیس‌جمهور محترم در خصوص تعهد مسئولان این صندوق‌ها نسبت به بهبود وضعیت سوددهی آن‌ها استقبال و تقدیر کرده وگفت: باید از موضع آقای دکتر پزشکیان درخصوص ضرورت پاسخگو بودن صندوق‌ها تشکر کنم. واقعاً تعهد به احیا و نجات صندوق‌ها، یک تعهد انسانی و بین‌النسلی است و هر کس که در این حوزه مسئولیت می‌پذیرد، باید این تعهد را ارائه کند. نباید فقط امروز را در صندوق‌ها ببینیم، امروز آینه تمام‌نمای فردا و آینده است. این تعهد علاوه بر این که تعهد سودی، عددی و ریالی است، تعهد بین‌النسلی و انسانی است و این خیلی باارزش است و از این باب باید از این نگاه استقبال کرد. کسانی که می‌خواهند این مسئولیت را بپذیرند باید این تعهد را به‌عنوان یک ارزش انسانی و بین‌النسلی بر خود فرض بدانند تا بتوانند کارهای بزرگ انجام دهند در غیر این صورت دچار روزمرگی می‌شوند. تا روزی که در اینجا مسئولیت داریم، نخواهیم گذاشت سازمان به سمت استقراض بی‌رویه حرکت کند. توقف روند استقراض بزرگترین دستاورد سه سال گذشته است. ظرفیت‌ها در سازمان و در کشور آن‌قدر زیاد است که هیچ‌کس حق ندارد در صندوق‌ها، بحران‌سازی افراطی کند. مشکل و چالش داریم؛ اما بحران نداریم. ادبیات بحران‌سازی افراطی، مهلک‌ترین ادبیاتی است که در بعضی از دوره‌ها در برخی صندوق‌ها جا افتاد وسرپوشی بر ناکارآمدی‌های مدیریتی بود.
موسوی در این نشست ضمن آرزوی قبولی عزاداری‌های ایام سوگواری اباعبدالله‌الحسین (ع) و تبریک حلول ماه ربیع‌الاول، اظهار داشت: ربیع خود به معنای بهار است؛ بهار ماه‌ها. شاید یکی از دلایل فضیلت این ماه بر ماه‌های دیگر، ولادت با سعادت حضرت ختمی مرتبت محمد مصطفی (ص) است. دلیل آن هم این است که پیامبر رحمت است؛ رحمت‌الله الواسعه است، پیامبر همه خوبی‌ها و نیکی‌ها است و ما خدا را شکر می‌کنیم که در مکتب اسلام، پیرو این پیامبر عظیم‌الشأن و خاتم‌الانبیاء هستیم. امیدواریم که همه بتوانیم از دریای رحمت واسعه الهی که با حضرت محمد (ص) در عالم گسترده شد، بهره‌مند شویم.
وی افزود: برنامه هفتم، سندی است که کشور را به نقطه مطلوبی از رشد و پیشرفت می‌رساند. نظام حکمرانی در یک جمع‌بندی به این برنامه رسیده و ما هم به‌عنوان بخش مهمی از حوزه‌ اقتصادی و اجتماعی حکمرانی، باید تمام تلاش و توانمان را به کار بگیریم که این برنامه و سیاست‌های کلانی که مخصوصاً در حوزه تأمین‌اجتماعی از متأخرترین سیاست‌های ابلاغی است، عملیاتی شود.
وی همچنین گفت: نکته‌ای که خیلی مهم است و شاید باید به آن بیشتر دقت کنیم، تجربه برنامه‌های گذشته است. در برنامه‌های پنج‌ساله قبلی بخشی از برنامه ها اجرایی و محقق شده است. دلیل این ناکامی هم کاملاً مشخص است؛ دلیلش ما مجریان هستیم. قرار نیست جهت‌ها و شاقول‌های کلان، یک هدفگذاری را ترسیم کند و مجریان و افرادی که در حوزه اجرا و عمل هستیم، خارج از آن عمل کنیم. من فکر می‌کنم علت اصلی ناکامی نسبی برنامه‌های پنج ساله، این است که آن تمرکز راهبردی که باید در اجرا و در تبیین شرایط اجرا وجود داشته باشد و همه به آن سمت حرکت کنیم، کمتر اتفاق افتاده است.
موسوی در ادامه گفت: یکی دیگر از دلایل ناکامی برنامه‌های پیشین این است که در مورد برنامه‌های کلان مشابه برنامه هفتم، باید همه سطوح اجرایی درک واقعی از آن برنامه‌ها داشته باشند و همه سطوح، سهم خود را در اجرای برنامه ایفا کنند. متاسفانه در بسیاری از موارد، مجریان و به عبارتی خط مقدم اقدام و عمل، از برنامه فاصله دارند. خواهش من این است که عزیزان در حوزه‌های بخشی خود در استان‌ها و در سطوح مختلف، جلسات گفتمان‌سازی عملیاتی شدن برنامه هفتم را با همکاران خود برگزار کنند تا این هم‌صدایی و هم‌آوایی و درک درست از برنامه در همه سطوح شکل بگیرد.
مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی افزود: آیین‌نامه‌های اجرایی برنامه باید با مشارکت همه سطوح و برمبنای عقل و فهم جمعی تدوین شود. اگر آیین‌نامه‌های اجرایی را با مشارکت همه سطوح تدوین نکنیم، ممکن است یک خلاءهایی وجود داشته باشد. باید اجماع جریانی را برای اجرای برنامه هفتم و سیاست‌های ابلاغی داشته باشیم.
وی با اشاره به این‌که سازمان تأمین‌اجتماعی از اولین دستگاه‌هایی بود که بلافاصله پس از ابلاغ سیاست‌های کلان تأمین‌اجتماعی از سوی مقام معظم رهبری، کار بر روی این سیاست‌ها و بر مبنای سیاست‌های ابلاغی و نیز بازنگری رویه‌ها را منطبق بر سیاست‌ها با تشکیل یک دبیرخانه دائمی آغاز  کرد، گفت: فعالیت این دبیرخانه در زمان تدوین بخش‌های مرتبط با سازمان در برنامه هفتم، کارکرد و ارزش خود را نشان ‌داد.
موسوی در ادامه بیان کرد: سازمان تأمین‌اجتماعی؛ سازمانی دارای عائله بسیار زیاد و تعهدات بسیار کلان و اقتضائات مختلفی است که لحظه به لحظه باید نگاه جدید، کارشناسی مستمر و رصد مسائل را برای حرکت کردن به سمت آن آرمانی که برای تحقق آن بایستی تأمین منابع داشته باشیم و تجهیز کارشناسی شویم، در دستور کار داشته باشد.
مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی افزود: ما ظرفیت‌های زیادی داریم که اولین اولویت، اولویت برنامه هفتم و سیاست‌های کلان ابلاغی است. در برنامه هفتم ممکن است بعضی جاها به‌لحاظ امکان‌سنجی؛ به‌لحاظ نگاه کارشناسی، به‌لحاظ حفظ منافع سازمانی، حرف‌هایی هم داشته باشیم و یک جاهایی نقدهایی هم داریم که باید تا جایی که لازم باشد حقوق بین‌النسلی و سازمانی را بتوانیم پیگیری و حفظ کنیم؛ اما سیاست‌های کلی ابلاغی مقام معظم رهبری منشوری است که ما می‌توانیم به وسیله آن سازمان را احیاء کنیم.
وی در ادامه گفت: دستاوردهای سه سال اخیر، نشان داد که می‌توان اوضاع را عوض کرد و بر چالش‌ها غلبه کرد. در شرایطی که تحریم‌ها ادامه داشت و مثل بقیه دولت‌ها، اقتضائات خاصی هم بر کشور حاکم بود؛ تمرکز راهبردی در چند حوزه، دستاوردهایی را در پی داشت که محصول تلاش جمعی مدیران و کارکنان سازمان بود. اگر مدلی که رویکردش نادیده گرفتن ظرفیت‌های داخلی سازمان بود را دنبال می‌کردیم، امروز حدود 200 تا 300 هزار میلیارد تومان بدهکار می‌بودیم. یک زمانی ضریب پشتیبانی سازمان خیلی بالا بود؛ اما زمانی که که ما سازمان را تحویل گرفتیم، 115 هزار میلیارد تومان بدهی داشتیم. اما امروز نه تنها 106 همت از آن بدهی تسویه شده بلکه ماهیانه بیش از 60 هزار میلیارد تومان تعهد را بدون استقراض از نظام بانکی، انجام می‌دهیم.
موسوی در ادامه با اشاره به اینکه برخی هنوز باور نمی‌کنند که سازمان به اینجا رسیده است، گفت: برخی می‌گویند باید ببینیم چه شده است؛ خب بیایید و ببینید چه شده است؟ جریان پول در سازمان مشخص است که از کجا می‌آید و به کجا می‌رود. اگر چیزی جریانش در کشور مشخص نباشد، حتماً جریان پول در کشور مشخص است، مخصوصاً در این سازمان. اگر از جایی پول بگیریم باید حتماً ثبت کنیم. دو سه حالت بیشتر امکانپذیر نیست؛ یا باید با کسب درآمدهای جدید، تعهدات‌مان را اجرا می کردیم، یا باید استقراض می‌کردیم، یا باید دارایی می‌فروختیم، یا باید کلاً تعهدات را اجرا نمی‌کردیم.
وی افزود: هیچ معیار و استاندارد آماری را در این دوره تغییر ندادیم. همان استاندارد و معیار آماری که 10 سال، 15 سال، 20 سال پیش بود با همان معیارها کار می‌کنیم. یعنی اگر آن غلط است؛ این هم غلط است و اگر آن درست است، این هم درست است. کسری نقدینگی آن‌طور که دوستان مالی و آماری اعلام کردند از 38 درصد در سال 1400 به حدود 5 تا 10 درصد در این دوره رسیده است. این اتفاقی بوده که همکاران ما رقم زده‌اند و خیلی مهم است. 70 هزار کارمند سازمان تامین اجتماعی در درمان، بیمه، بانک و... در کنترل مصارف و افزایش درآمد و... تلاش کردند تا این نتیجه کسب شد. اگر این اتفاق رقم نمی‌خورد امروز بین 200 تا 300 هزار میلیارد تومان بدهکار می‌بودیم. حدود 106 هزار میلیارد تومان از این 115 هزار میلیارد تومان بدهی تسویه شد و فقط حدود 8 هزار میلیارد تومان از بدهی چند سال پیش به بانک‌های دیگر باقی مانده است.
موسوی با تأکید بر این‌که از ابتدای سال 1402 تا پایان این سال به‌جز یک خط اعتباری در حوزه درمان یک ریال استقراض انجام نشده است، گفت: علاوه بر این در سال 1402 حدود 6.2 هزار میلیارد از اوراق سازمان نیز تسویه شد. تا روزی که در اینجا مسئولیت داریم، نخواهیم گذاشت سازمان به سمت استقراض بی‌رویه حرکت کند. این بزرگترین دستاورد شما طی سه سال گذشته است. این را گفته‌ام، می‌گویم و خواهم گفت که ظرفیت‌ها در سازمان و در کشور آن‌قدر زیاد است که من و شما و هیچ‌کس حق نداریم در صندوق‌ها، بحران‌سازی افراطی کنیم. مشکل و چالش داریم؛ اما بحران نداریم. توانسته‌اید و می‌توانید و می‌توانیم. ادبیات بحران‌سازی افراطی، مهلک‌ترین ادبیاتی است که در بعضی از دوره‌ها در برخی صندوق‌ها جا افتاد وسرپوشی بر ناکارآمدی‌های مدیریتی بود. در این دوره علی‌رغم تغییرات در هرم جمعیتی و افزایش تعدادی بازنشستگان، آهنگ کاهش ضریب پشتیبانی از 4.22 به 3.97 به شدت کند شد و در عین حال ضریب پشتیبانی ریالی ما افزایش یافته و از 3.33 به 3.54 رسید.
مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی با اشاره به اینکه این دستاوردها نشان می‌دهد اگر تلاش کنیم، دستاوردهای بزرگی رقم خواهد خورد، اظهار داشت: اگر روی حوزه‌های اساسی سازمان درست برنامه‌ریزی کنیم و راهبردهای خود را تنظیم کنیم، می‌توانیم موفق شویم. سازمان تأمین‌اجتماعی، مثل همه سازمان‌های دیگر مشکلاتی دارد اما مشکل غیرقابل مدیریت وجود ندارد. وقتی خود را با سازمان‌های مشابه مقایسه می‌کنیم، خیلی اتفاقات بزرگی در حال رقم خوردن است. طبق آمار مربوط به پایان سال 1402 بالغ بر یک میلیون و 500 هزار خدمت درمانی در هر روز در سازمان تامین اجتماعی ارائه می‌شود. مشکلاتی داریم، اما ساماندهی و نگهداشت و توسعه این خدمات با این شرایط و تنگناهای مالی کار آسانی نیست. در این مدت نه تنها یک مرکز تعطیل نشد، بلکه 43 مرکز درمانی جدید ساخته و تحویل داده شد که بخشی از آن در دولت قبلی آغاز و در این دوره تکمیل شد و بخشی هم در همین دوره آغاز شد.
وی افزود: از سال 1401 حوزه درآمد بیمه‌ای ما نسبت به تعهدات قانونی مثبت شد و الان نسبت منابع به مصارف بیمه‌ای از 0.98 به 1.08 رسیده است. بر پایه سال 1403 که 52 هزار میلیارد تومان درآمدهای حوزه سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده اگر با رشد 10 تا 15 درصدی هر ساله در نظر بگیریم، با رویکرد فعلی در ادامه مسیری که شما آغاز کرده‌اید، تا 5 سال آینده ما کسری نقدینگی نخواهیم داشت و این همان چیزی است که ما بر اساس عدد و رقم می‌گفتیم یک فرصت طلایی هشت ساله داریم که سه سال از آن سپری شد و 5 سال دیگر هم ان‌شاءالله با همین رویکرد ادامه خواهد داشت.
موسوی در ادامه گفت: این‌ها را که می‌گوییم برخی ناراحت می‌شوند، چون علاقه دارند همیشه بگوییم که وضع صندوق خراب است. چرا باید این را بگوییم و مردم را ناراحت کنیم. این اعداد و ارقام، نشانه عملکرد است و این‌ها را نمی‌شود انکار کرد. امسال درآمد حوزه بیمه‌ای 812 هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است که متوسط ماهانه آن هم مشخص است. با این مدل، سازمان 5 سال فرصت طلایی برای انجام کارهای بزرگ و اصلاحات حاکمیتی دارد که بتواند تعهدات بین‌النسلی را تضمین کند.
مدیرعامل سازمان تأمین‌اجتماعی با تقدیر از مواضع رئیس‌جمهور محترم در خصوص صندوق‌های بازنشستگی، گفت: باید از موضع آقای دکتر پزشکیان درخصوص ضرورت پاسخگو بودن صندوق‌ها تشکر کنم. واقعاً تعهد به احیاء و نجات صندوق‌ها، یک تعهد انسانی و بین‌النسلی است و هر کس که در این حوزه مسئولیت می‌پذیرد باید این تعهد را ارائه کند. نباید فقط امروز را در صندوق‌ها ببینیم. امروز، آینه تمام‌نمای فردا و آینده است. البته اگر امروز روشن باشد آینده هم روشن است. این تعهد علاوه بر این که تعهد سوددهی، عددی و ریالی است، تعهد بین‌النسلی و انسانی است و این خیلی باارزش است و از این باب باید از این نگاه استقبال کرد. کسانی که می‌خواهند این مسئولیت را بپذیرند باید این تعهد را به عنوان یک ارزش انسانی و بین‌النسلی بر خود فرض بدانند تا بتوانند کارهای بزرگی انجام دهند و در غیر این صورت دچار روزمرگی می‌شوند.
وی افزود: همیشه گفته‌ام که اصلاحات اثر دارد، اجرای نظام چندلایه تأمین‌اجتماعی اثر دارد و کار اساسی و بلندمدت اینها است. همه ما باید تلاش کنیم این نظام چندلایه که یک نسخه راهبردی ارتقای وضعیت رفاه و تأمین‌اجتماعی در جمهوری اسلامی است عملیاتی شود. کارهای بلند مدت در جای خود، اما کارهای میان‌مدت و کوتاه‌مدت را هم نباید فراموش کنیم.
موسوی با اشاره به اینکه یکی از کارهای اساسی؛ تمرکز بر حوزه سرمایه‌گذاری است، گفت: سالیان سال است که همه درباره اهمیت این حوزه حرف می‌زنند و تبیین می‌کنند و ادعا دارند اما در اقدام و عمل با چیزی که باید باشیم، فاصله داریم.  ما با استانداردهای صندوق‌ها و استاندارهای جهانی فاصله داریم. حوزه سرمایه‌گذاری در همه نظامات مدیریتی در صندوق‌های بین‌المللی و جهانی اولویت اول است نه اولویت چندم و شاخص‌های آن مشخص است. هم در توسعه حوزه سرمایه‌گذاری به‌لحاظ حجم دارایی‌ و هم نوع و ساختار مدیریت، ایجاد ارزش افزوده و بازدهی دارایی باید به استاندارهای جهانی نزدیک شویم.
وی افزود: در جهان در صندوق‌های مشابه سازمان تأمین‌اجتماعی (DB)، سهم درآمدهای تعهدی از حوزه سرمایه‌گذاری بین 18 تا 20 درصد است در حالی که در سازمان ما حدود 5 تا 6 درصد است. تا زمانی که ما در حوزه دارایی‌ها به آن اندازه‌ای که می‌دانیم و به آن اندازه‌ای که نیاز به اصلاحات ساختاری داریم و به آن اندازه‌ای که باید مسئولیت‌پذیری داشته باشیم، عمل نکنیم؛ وضعیت آنگونه که باید باشد، نمی‌شود.
موسوی با تقدیر از رویکرد دولت چهاردهم اظهار داشت: در این مدت پس از استقرار دولت نیز الحمدلله هم مواضع آقای دکتر پزشکیان مخصوصاً موضعی که درباره صندوق‌ها گرفتند بسیار موضع کارشناسی، دقیق و خوبی بود و همین‌طور آقای میدری که کارشناس این حوزه هستند و پیگیری‌هایشان در این مدت کوتاه نشان می‌دهد که این ظرفیت و این همت می‌تواند به معنای واقعی در راستای احیای صندوق‌ها قرار بگیرد. این ادبیاتی که تلاش می‌کند دل مردم خالی شود نباید اتفاق بیفتد. با رویکردی که امیدوارانه به مسائل نگاه کنیم با ظرفیت‌هایی که در درون سیستم هست و پرهیز از افراطی‌گری‌هایی که برای صندوق‌های مختلف در دوره‌های مختلف رقم خورده باید حرکت کنیم. الگویی که دوستان ما در این مدت ترسیم کردند، مؤید این رویکرد است که البته سختی‌هایی دارد که از این باب از همه دوستان بابت تحمل این سختی‌ها تشکر می‌کنم.
ش