به گزارش خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری ستارگان، نرخ بهای تمام شده منابع طی سال ۱۴۰۱ به ترتیب در بانک ملت ۱۱/۵ درصد ، بانک تجارت ۱۲ درصد و بانک صادرات ۱۵/۵ درصد بوده است و با توجه به اینکه نرخ بهای تمام شده از مجموع دو نرخ مستقیم (بهره ای) و غیرمستقیم (غیربهره ای) تشکیل می شود.

نرخ غیربهره ای و بهره ای به ترتیب در بانک ملت ۶/۴درصد و ۵درصد ، در بانک تجارت ۷/۴درصد و ۴/۵درصد، و در بانک صادرات ۸/۷درصد و ۷درصد بوده است.

نرخ غیربهره ای پول که اصطلاحا خرج هیکل و عملیات بانک است، شاخص بسیار کلیدی در توصیف چابکی و پویایی بانک و نیز تحلیل نحوه مدیریت بانک است.

موضوع هنگامی قابل تامل تر می شود که بانکهای کشور طبق قانون از بزرگترین خدمت خود که اخذ سپرده های سرمایه گذاری است مجازند حق الوکاله ای حداکثر معادل ۳ درصد دریافت کنند حال آنکه نرخ غیربهره ای پول در هر سه بانک یادشده بالاتر از ۳ درصد است.

نرخ موزون بازدهی دارایی های مولد که شامل تسهیلات ، سپرده گذاری ها و سرمایه گذاری ها است، در سه این سه بانک به ترتیب ، بانک ملت ۱۶/۸درصد ، بانک تجارت ۱۷درصد و بانک صادرات ۱۵/۳درصد بوده است.

از آنجاییکه بیشترین وزن دارایی های مولد بانکها (بیشتر از ۸۰درصد) مرتبط با تسهیلات است و علیرغم اعطای تسهیلات با نرخ ۲۳درصد توسط شبکه بانکی ، نرخ های فوق عمدتا تحت تاثیر تسهیلات قدیمی و مهمار از آن تسهیلات تکلیفی با نرخ های پایین تر حادث شده است.

جمع بندی دو نرخ بالا نشان می دهد نرخ اسپرد ناشی از جذب و بکارگیری منابع در بانک ملت ۵/۴درصد ، در بانک تجارت ۵/۱درصد و در بانک صادرات صفر درصد است.

گفتنی است؛ سودی که بانک ها کسب می کنند از تفاوت درآمد حاصل از تسهیلات اعطایی یا همان وام ها و هزینه تامین مالی یا جذب منابع سپرده گذاران به دست می آید. تفاوت بین این دو جریان درآمدی-هزینه ای به اسپرد (Spread) معروف است که مبنایی برای بهره وری بانک ها محسوب می گردد.

نرخ اسپرد در اصطلاح به اختلاف میان نسبت درآمدهای دریافتی ناشی از تسهیلات به کل تسهیلات و نسبت سودهای پرداختی به سپرده ها به کل سپرده ها گفته می شود.
 تحلیل فوق مبتنی بر داده های استخراج شده از صورتهای مالی حسابرسی شده بانکهای یادشده در کدال بوده است.